Bachata is Bachata, toch?

Bachata is Bachata. Toch?!

Dat klinkt heel logisch.
Echter niets is minder waar.
Hoe kan het dat Bachata niet hetzelfde is als Bachata of Bachata?
Het is een vraagstuk waar menig danser zich mee bezig houdt en waar meningen soms verdeeld over zijn.
Om antwoorden te vinden zijn we de wereld van Bachata ingedoken, op jacht naar informatie.

De oorsprong

De oorsprong van Bachata bevindt zich in de Dominicaanse Republiek, maar het wordt tegenwoordig wereldwijd gedanst. Echter, de Bachata die wij hier in het westen dansen, is niet persé dezelfde Bachata die op de Dominicaanse Republiek wordt gedanst. Bij verspreiding kwam verandering. Doordat mensen hun eigen draai aan de dans gaven, ontstonden er nieuwe vormen met andere kenmerken en fusions met andere dansen. Sommige varianten zo gemixt dat je amper de gelijkenis met de Dominicaanse roots terug kunt zien.

Een mooi voorbeeld werd gegeven door La Epoca. Hij was in gesprek geraakt met twee dames die in de Dominicaanse Republiek Bachata wilden dansen. Ze merkten op dat ze daar helemaal geen Bachata dansten, waarop La Epoca aangaf dat de mensen in de Dominicaanse Republiek wél Bachata dansten, maar dat hetgeen wat zij geleerd hadden als Bachata eigenlijk geen Bachata was.

De benaming

Hier in het Westen is Bachata Sensual één van de bekendere varianten van Bachata. Het is ook tegelijkertijd de variant die het meest afwijkt van de Dominicaanse stijl. La Epoca stelt dat ze deze variant eigenlijk geen Bachata meer kunnen noemen. Hij vergelijkt de dansstijl met Bachatango en Zouk, en treft meer overeenkomsten tussen deze dansen dan tussen Sensual en Dominicaanse Bachata. Veel kenmerkende bewegingen uit de Zouk hebben hun intrede gedaan, waar de typische Dominicaanse invloeden uitblijven. Dat er sprake is van een fusion, mag duidelijk zijn.
De meningen zijn verdeeld of Bachata Sensual een passende naam is voor deze variant, want mag je een dans nog wel Bachata noemen als het voor minder dan 20% uit Bachata bestaat?  En is de Dominicaanse variant op zich niet al sensueel? Geopperd wordt dat Bachazouk een betere benaming zou zijn, die ook voor minder verwarring zou zorgen.

Dominican Style

Maar wat houdt die Dominicaanse Bachata dan in? Wat moeten wij, de dansers die niet daar zijn opgegroeid, ons hierbij voorstellen? Ten eerste dat Bachata gewoon Bachata is. Er worden geen verschillende benamingen aan gegeven, geen verschillende stijlen gedanst, men danst met passie en op musicality. Ten tweede dat je op alle soorten Bachata muziek –modern en oldschool-, dezelfde stijl kunt dansen. De Dominicanen dansen op gevoel, terwijl wij vaak met ons hoofd dansen. Ze dansen zowel in gesloten als open positie. De basispassen doen denken aan de Bolero, met toegevoegde tap/sincopation, en er wordt traditioneel in een vierkantje gedanst. Echter, genoeg ruimte voor freestyle met ritme: de energie in de bewegingen past bij de dynamiek van de muziek. Dominicanen dansen ook niet strak op de “1-2-3(tap)”, ze dansen van nature vaak op een andere tel en maken gebruik van derecho, majao en mambo (muzikale thema’s), wat weer een compleet andere draai aan de dans geeft.

Voor ons is het duidelijk dat de verschillen enorm zijn. De ene stijl is niet persé beter dan de ander. Het is een beetje als appels met vergelijken. Toch willen we een completer plaatje proberen te krijgen. We hebben ons nu in dit fascinerende onderwerp gestort en zijn eigenlijk nog wel benieuwd naar die andere varianten (variaties op varianten gelaten voor wat het is).

Geschiedenis & ontwikkeling

De Dominicaanse Bachata is ontstaan in de jaren ‘60, als Social dance. Eind jaren ’90 ontstond een variant die “Traditional West” wordt genoemd. Dansers en dansscholen begonnen gebruik te maken van de verzonnen zijwaartse basis met tap die wij nu nog gebruiken. Waarom de basis zijwaarts werd, is onbekend. Kenmerkend zijn de tap/hip op tel 4, de close connection, weinig draaien en figuren, en de ballroom invloeden en dips. Het was de eerste nieuwe dans op Bachata muziek die populariteit vergaarde door dansscholen buiten de Dominicaanse Republiek.
Rondom 2005 ontstond “Moderna”, hoogstwaarschijnlijk ontwikkeld vanuit de Traditional West. De basis is in principe hetzelfde, alleen toegevoegde elementen zijn overgenomen vanuit de salsa, lambazouk, tango en andere ballroomdansen. Men danst met meer beweging van de torso en een overdreven accent op de hip. Aangepaste salsafiguren en dips vormen de kern van Moderna.
De eerder besproken variant “Bachata Sensual” is in Spanje ontstaan en ontwikkeld door Korke Escalona en Judith Cordero. Het  is ergens in ’98 begonnen. Korke was alleen bekend met de zijwaartse basis en de muziek. Vanuit daar is hij zijn eigen stijl gaan ontwikkelen. Een mix tussen dans en theater met een duidelijk leid -en volg principe. Kenmerkend zijn de circulaire bewegingen, body Rolls en dips.
“Bachatango” is rond dezelfde periode ontstaan als Moderna. Het betreft een fusion van Bachata en Argentijnse tango, met de nodige invloeden vanuit de lambazouk. Kenmerkende kicks en een sensuele dansstijl. Deze fusion variant werd voorheen op Bachata muziek gedanst, maar tegenwoordig ook op milonga- en tangomuziek.

Inmiddels worden er veel verschillende stijlen aangeboden, de meeste komen voort uit één van bovengenoemde stijlen, sommige zijn nieuw ontwikkeld. Wereldwijd worden verschillende stijlen en cursussen gepromoot door verscheidene docenten.

Conclusie?
Bachata is dus niet altijd hetzelfde als Bachata.
Een overvloed aan variaties op de dans, en er zullen vast meer bij komen.
Geen probleem, vinden wij, zo lang er maar een passende naam aan wordt gegeven om verwarring te voorkomen.
Er is in ieder geval voor iedereen wat wils!